Bij Heikant 6 wonen cliënten met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Vaak is er ook sprake van agressie en zelfbeschadiging. Werken met deze doelgroep is complex en uitdagend. Nienke, Chris, Reno, Jet en Mariëlle zijn in de rol van coördinerend begeleiders, manager Zorg- & Dienstverlening en gedragskundige betrokken bij deze woning. Ze vertellen over het mooie werk wat ze hier doen en wat voor impact ze samen maken. Bijvoorbeeld op het leven van Richard.
“Mensen die bij ons binnenkomen, hebben op dat moment een hele intensieve hulpvraag. Hun leven staat letterlijk op z’n kop. De dagbesteding gaat niet zoals het hoort en in hun huidige woning verblijven is niet langer mogelijk. Vaak voelt de cliënt zich op dat moment ook niet begrepen, wat zich uit in agressief gedrag. Ons eerste doel is stabiliseren en streven naar herstel van het gewone leven. We zorgen dat een cliënt weer goed slaapt, rustig naar zijn dagbesteding kan en dat er opnieuw een fijn contact met de familie is”, vertelt Nienke.
Richard in 1995
Dat was ook het geval toen Richard in 1995 verhuisde naar de Heikant. Richard heeft een lichte verstandelijke beperking en autisme en was op dat moment 20 jaar oud. Vanwege de vele conflicten was wonen in de toenmalige woning niet langer mogelijk. Ook werd Richard in die periode van school gestuurd. Zijn familie -die erg betrokken is- maakte zich grote zorgen.
Jet: “Het probleemgedrag was op dat moment heel fors. Richard maakte dingen kapot, toonde veel agressie en zijn wereld werd steeds onoverzichtelijker. Op dat moment hebben veel mensen de handen ineen geslagen. Het Centrum voor Consultatie en Expertise werd betrokken net zoals psychologen, psychiaters, orthopedagogen, casemanagers en de familie. Iedereen dacht mee over wat Richard nodig zou hebben.”
Samen puzzelen, pionieren en volhouden
Om een man zoals Richard op dat moment te helpen moet je als team sterk staan en het echt samen doen. Elkaar met grote regelmaat opzoeken, samen overleggen en zorgen voor korte lijntjes. Je moet het ook leuk vinden om te puzzelen en te pionieren. “Werken met deze doelgroep moet dan ook echt een bewuste keuze zijn. Het is belangrijk dat je assertief en mentaal fit bent. Dat je stevig in je schoenen staat. Dat betekent dat je je grenzen goed kent en aangeeft”, vertelt Mariëlle.
Afspraken en regels
Na veel onderzoek, puzzelen en uitproberen ontvouwde zich een systeem dat werkte. Een map vol afspraken en regels was ruim 20 jaar het handvat om Richard zo goed mogelijk te begeleiden. Iedereen die bij Richard betrokken was, kende de map tot op het detail nauwkeurig. En wist daardoor wat nodig was om de hem de benodigde structuur te bieden. Ook werkte het team met een afzonderingsruimte waar Richard zich kon terugtrekken om te ontladen en tot rust te komen.
Marielle: “De afsprakenmap werd dikker en dikker. Er stond zelfs in op welke manier Richard het beste in zijn bed kon liggen. Op dat moment raakten Jet en ik betrokken bij Heikant 6 en Richard. Na het stellen van kritische vragen, hebben we vijf jaar geleden besloten dat de situatie op deze manier niet meer houdbaar was. Richard en het team werden gegijzeld door de hoeveelheid regels en afspraken. De kwaliteit van het contact nam af en Richard was niet meer gelukkig.”
Met vertrouwen afbouwen
Het samen puzzelen begon opnieuw. Wat heeft Richard nu echt nodig en wat niet? Dat werd de centrale vraag. “De afsprakenmap van minimaal 25 pagina’s brachten we terug naar vier afsprakenkaartjes. Dat was spannend. Want we wisten niet hoe Richard zou reageren op het afschaffen van bepaalde rituelen. Door er met lef en overtuiging voor te gaan, pakten aanpassingen goed uit. Het zorgde voor een enorme trots, bij zowel Richard, zijn familie en het team. We kwamen tot de conclusie dat meer lang niet altijd beter is”, aldus Jet.
Vorig jaar werd een laatste belangrijke stap gezet. Het team wilde het gebruik van de afzonderingsruimte afschaffen. Die verandering werd gecombineerd met een verhuizing naar een eigen appartement. Mariëlle: “Om Richard zo goed mogelijk voor te bereiden op de verhuizing maakten we een aftelkalender. Ook namen we op een mooie manier afscheid van de afzonderingsruimte. Dat was een bijzonder en ontroerend moment voor iedereen.”
Lef, durf en overtuiging
“De reis die we samen met Richard maakten, was niet altijd makkelijk. Het vroeg constant om lef, durf en vertrouwen. Door steeds om te denken en zaken van verschillende kanten te belichten bleek uiteindelijk heel veel mogelijk. We zijn zo enorm trots op Richard en iedereen die betrokken was en nog steeds is. Het verhaal van Richard is namelijk nooit af. Het is nog iedere dag hard werken maar zeker de moeite waard”, besluiten de drie bevlogen professionals.
Vertrouwen en geduld “Het wonen in een appartement gaat met vallen en opstaan. Richard stelt ons soms voor dilemma’s waarbij we er voor moeten waken om niet terug te schieten in de beheersing. Dat vraagt vertrouwen, geduld en lef en soms (ingegeven vanuit veiligheid en risico’s) begrenzing. Gelukkig kunnen we zeggen dat we met een tevreden gevoel terugkijken op alle stappen die Richard gezet heeft met ons en zien we nog steeds mogelijkheden voor de toekomst.”
