Als zorgprofessionals lopen we mee op iemands levenspad. Met veel ruimte voor eigen regie, een centrale rol voor het persoonlijke netwerk en dichtbij als het echt nodig is. Ons vakgebied en onze rol kenmerkt zich door specifieke ervaring, kennis en expertise. Die expertise helpt ons om kwalitatief hoogwaardige, veilige en passende zorg te bieden. Bij Cello werken veel bijzondere mensen met hun eigen expertise. In deze rubriek verdiepen we ons samen met een expert in een belangrijk onderwerp. Deze keer vertelt Susan van Santvoort, ook namens het expertiseteam, over palliatieve zorg.
Susan, manager Zorgwijzer, is al vanaf de start in 2022 onderdeel van het expertiseteam palliatieve zorg. Zij heeft, samen met expertiseteam collega Judith Pennings, een post-hbo opleiding gevolgd tot zorgconsulent palliatieve zorg. Afgelopen week was het de week van de palliatieve zorg bij Cello. Om het onderwerp uit te lichten, heeft het expertiseteam ‘kletskoeken’ uitgedeeld met het verzoek om samen te kletsen over palliatieve zorg en zijn er drie webinars georganiseerd. Hier hebben ongeveer 40 collega’s enthousiast aan deelgenomen.
Wat is palliatieve zorg? Palliatieve zorg is zorg die de kwaliteit van leven verbetert van cliënten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening of die kwetsbaar zijn én hun naasten. “Je gaat verschillende invalshoeken bekijken; wat wil iemand nog doen? Zijn er nog wensen die degene in vervulling wil laten gaan? Wat bezorgt iemand een glimlach? Het zijn veel gesprekken over leven, niet alleen over de dood.”
Het team werkt met een palliatieve tijdlijn om de juiste zorg in elke fase te bieden. Er zijn verschillende fases: de palliatieve fase (deze fase kan dagen, tot maanden, tot jaren duren), de palliatief terminale fase (deze fase duurt 3 maanden of minder) en de stervensfase (deze fase duurt 2 weken of minder). Om erachter te komen of een cliënt in de palliatieve fase zit, kan de ‘surprise question’ gesteld worden aan bijvoorbeeld naasten en/of begeleiders. ‘Zou je verbaasd zijn als deze cliënt binnen een jaar komt te overlijden?’ Als het antwoord nee is, kan de cliënt palliatief worden gemarkeerd. Het team helpt om de juiste vragen te stellen en de overgang tussen de verschillende fases soepel te laten verlopen. “Palliatieve zorg is niet eng of spannend, het is juist een mooie fase, zo wordt het ook ervaren” benadrukt Susan.
De praktijk dichtbij “Het expertiseteam richt zich met name op de palliatieve fase en kan ondersteunen bij concrete vragen die niet medisch van aard zijn. Ook ondersteunen wij bij de markering middels markeringskaarten.” vervolgt Susan. “Een vraag vanuit een team kan bijvoorbeeld ook over de verandering in behoefte van een cliënt gaan. Stel, een cliënt kan door zijn aandoening minder goed eten en heeft andere behoefte dan voorheen, mag er dan bijvoorbeeld om een pannenkoek worden gevraagd op een ongebruikelijk tijdstip? Wat doe je als er in je team wisselende meningen zijn? Op dit soort momenten kan het expertiseteam helpen om samen te praten over een wensdieet en over andere zaken die veel van een team kunnen vragen.”
Het expertiseteam heeft ook praktische hulpmiddelen ontwikkeld, zoals waaktasjes. Deze tasjes zijn gevuld met comfortabele spullen voor het waken, zoals een dekentje, een puzzelboekje, een waxinelichtje, een flesje water en een lekkernij. “We hebben 14 tasjes gemaakt die we kunnen uitlenen. Het maakt het waken aangenamer en we zien dat dit ook het gesprek makkelijker maakt. Dit soort hulpmiddelen en de juiste vragen helpen teams om alle mogelijkheden te inventariseren en de juiste zorg te bieden.”
Dromen Een van de grote dromen van het team is om eerder in beeld te komen. Nu worden ze vaak ad hoc ingeschakeld wanneer er een dringende vraag is, maar ze hopen dat teams hen al in een eerder stadium betrekken, zodat het niet tot dat punt komt. Dit verlicht de druk en geeft iedereen de ruimte om zich beter voor te bereiden. De beschikbaarheid van een e-learning van de VGN is daarbij een belangrijke stap. “Deze basisscholing kan al heel veel inzicht geven, ook al voordat onze collega’s deze informatie daadwerkelijk in de praktijk moeten gaan gebruiken.”
Uitdagingen, maar vooral heel trots Natuurlijk zijn er ook uitdagingen. Bereikbaarheid is een aandachtspunt. “De grootste uitdaging is hoe we palliatieve zorg op de agenda blijven houden. Hoe zorgen we ervoor dat de aandacht die het nu krijgt, ook in de toekomst blijft bestaan?” Susan hoopt anderen te inspireren en creatief te blijven, zodat het onderwerp de aandacht krijgt die het verdient. “Hoe meer we zichtbaar zijn en onze stem laten horen, hoe meer we kunnen bijdragen om de palliatieve fases een beetje mooier te maken.”
Susan is trots op de stappen die het team heeft gezet. “Zonder veel reclame te hebben gemaakt, hebben we al veel palliatieve processen mogen ondersteunen.” Ze is ook trots op de diversiteit van het team, waardoor ze een brede expertise kunnen inzetten én op de CelloNet-pagina, waarop veel informatie wordt gedeeld. “Maar het meest trots ben ik op de week van de palliatieve zorg die we hebben georganiseerd, waarin we samen kletsen over palliatieve zorg en dit ‘doodgewoon’ willen laten zijn.” Volgende week zal de landelijke week van de palliatieve zorg plaatsvinden.
