Samen werken aan de beste zorg

Onze focus verschuift steeds meer naar eigen regie en kwaliteit van ‘het gewone leven’ voor mensen met een verstandelijke beperking. Hierin staan de cliënt en het netwerk centraal. Nadrukkelijker dan voorheen moeten we, met voor de cliënt belangrijke personen en organisaties, de grenzen van de professionele zorg opnieuw bepalen en intensiever met elkaar samenwerken. In sommige situaties werken we over de grenzen van organisaties met elkaar samen om de zorg te organiseren.
Daarover gaat het gesprek met Mireille van Alebeek en Bas Parijs. Zij werken samen met een zorgvuldig opgebouwd netwerk van ketenpartners om in te spelen op complexe hulpvragen. Wat kunnen we van hen leren als het gaat over de zorg van de toekomst?

Cello’s Mensbeeld is ons uitgangspunt bij alles wat we doen. Van nature willen we als zorgverleners de mensen die een beroep op ons doen leren kennen, begrijpen en met onze ondersteuning aansluiten bij wat ze nodig hebben. Dat gaat niet vanzelf. Sterker nog, er zijn situaties waarin we vastlopen. Situaties waarin het erg ingewikkeld kan zijn om te bouwen aan de relatie en de juiste ondersteuning voor dat moment vorm te geven. Bij iemand die agressie laat zien, overlast veroorzaakt, verslaafd is of kampt met psychiatrische problemen, is niet altijd meteen duidelijk wat er achter dat gedrag zit. Bovendien, de kwaliteit van ‘het gewone leven’ staat onder druk. In veel gevallen spelen er allerlei factoren mee. Stel je eens voor, een gemeente meldt zich, de politie of huisarts is betrokken of een andere zorginstelling klopt bij Cello aan en wil in overleg. Waar begin je? Welke stappen kun je samen met de cliënt zetten in de richting van meer rust en stabiliteit? 

Van crisis naar begrip

Het vinden van een antwoord op dit soort vragen is de kern van het werk van Mireille van Alebeek en Bas Parijs. Zij zijn vanuit Cello’s Crisis, Interventie en Consultatieteam (kortweg: CIC) betrokken bij vraagstukken die ingewikkeld zijn en zich afspelen over de grenzen van (zorg)organisaties heen. In het regionale netwerkoverleg dat vanuit het Zorgkantoor wordt aangestuurd, werken verschillende zorgorganisaties met elkaar samen. In onze regio zijn dat Cello, Prisma, Stevig, Reinier van Arkel en Novadic-Kentron.
 
“Vaak is iemand met een meervoudige ondersteuningsvraag bij meerdere organisaties bekend”, zegt Bas. “En pakt iedere organisatie een stukje van de zorg. Door intensiever samen te werken rondom zo’n cliënt krijgen we met elkaar scherper waarom iemand bepaald gedrag laat zien. We ontrafelen samen het gedrag, kijken vanuit verschillende invalshoeken en maken vervolgens samen met het netwerk keuzes wie welk deel oppakt. Dat doen we als het gedrag van een cliënt ingewikkeld is geworden, maar liever zetten we in op preventie: voorkomen dat gedrag ingewikkeld wordt.”
 

 

Goed kijken

Dat samenwerken tot andere invalshoeken leidt, toont dit voorbeeld. “Reinier van Arkel vroeg ons mee te kijken bij een man die bijzonder gedrag liet zien”, vertelt Mireille. “Zij zagen een volwassen man van 25 jaar met gedrag dat zij niet konden rijmen met zijn achtergrond. Toen wij observeerden, zagen wij een volwassen man die de wereld om hem heen niet begreep, die overvraagd werd en op een veel lager leeftijdsniveau functioneerde. Door die overvraging en het onbegrip van de omgeving liet hij psychiatrisch gedrag zien. Toen we dat helder hadden, hebben we het team handvatten gegeven om anders met deze man te gaan werken en ook de dagbesteding aan te passen. Het gaat nu heel goed met hem; zelfs zo goed dat de ondersteuning van Reinier van Arkel niet meer passend is.” Freek van der Heiden, crisisregisseur bij het Zorgkantoor, spreekt zich uit over de meerwaarde van samenwerken. “Met Bas en Mireille heb ik korte lijnen. We spreken elkaar meerdere keren per week telefonisch. Met hun kennis en expertise hebben zij een waardevolle rol in het regionale netwerkoverleg.”

Hoe doe je dat? 

Dat samenwerken met andere ondersteuners veel oplevert, is duidelijk. Mireille zegt: “Wij brengen vanuit Cello onze expertise in op het gebied van mensen met een verstandelijke beperking, anderen op het vlak van verslaving of psychiatrie. Dankzij onze samenwerking kunnen we mensen beter helpen, crises voorkomen en onderling afstemmen.” “Ondanks dat we elkaar goed weten te vinden, is samenwerken over grenzen heen ook wel uitdagend”, vult Bas aan. “Zo zijn er praktische zaken als je vanuit meer organisaties een vraagstuk oppakt: hoe rapporteer je en in welk systeem? Hoe overwin je obstakels in de financiering en in de wet- en regelgeving? En hoe zorg je dat er balans ontstaat in wat je bij elkaar haalt en brengt? Bovendien is dat ook nog eens lastig te toetsen. Het vraagt een flexibele houding van alle organisaties en professionals die betrokken zijn. En je moet beseffen dat de uitwerking groter is dan die ene casus waarin we samen optrekken. Als we vastgelopen situaties weer kunnen openbreken, verandert er iets in de organisatie en op de plek waar wij meekijken. Het brengt beweging.”
 

 

Kansen voor de toekomst

Kijkend naar de toekomst zien Mireille en Bas zeker kansen. “Als we de moed en het vertrouwen hebben om vaker vanuit nieuwsgierigheid flexibel om te gaan met regels en protocollen, is er nóg meer mogelijk”, vinden zij. “En daarmee kunnen we nóg beter inspelen op de vraagstukken waarbij we betrokken zijn. De cliënt als mens in alle facetten zien, is een optelsom van waar iemand vandaan komt, wat hij heeft meegemaakt en hoe het gelukt is zich staande te houden. Hierin samen optrekken om die puzzel te leggen, is heel waardevol. En we hoeven niet alle trajecten helemaal volledig te doorlopen, soms is het ook al genoeg om voor een deel samen op te trekken. Steeds opnieuw per cliënt en per situatie te kijken wat nodig is en te bepalen wat doe ik, wat doe jij.”